Vliegvishaken, een beknopt overzicht

In het kader van wat meer informatie over basismateriaal bij deze een beknopt overzicht over vliegvishaken. Op het wereldwijde web is een overkill van informatie te vinden, vandaar dat ik hier dan ook de term “beknopt” gebruik. Dit overzicht is verre van compleet, maar probeert de beginnende vliegvisser en dus ook in potentie de beginnende vliegbinder een handleiding te geven. Zoals veel in onze vliegviswereld bestaat de terminologie vaak uit Engelse woorden. Ook handig om deze termen te kennen want de meeste webshops gebruiken deze Engelse termen in hun omschrijvingen.

Haakgrootte

Haakgrootte #2/0 en #20, de 2 extremen uit mijn haken voorraad.

Haakgrootte wordt in nummers weergegeven vaak voorafgaand door het “#” teken wat in het Amerikaas-Engels number (nummer) betekent. Des te hoger het getal des te kleiner de haak. De kleinste haak nu commercieel te verkrijgen is #32. Meestal worden haakgroottes in even nummers gegeven. In Europa zijn ook wel oneven nummers te verkrijgen. haken groter dan #2 worden weergegeven als een nummer gevolgd “/0” b.v. 4/0. Bij deze grotere haken loopt de grootte juist weer met stapjes van 1 op. 4/0 is dus groter dan 2/0. De grootste commercieel verkrijgbare haak is 20/0. Ik vraag me serieus of of je zo’n groot geval nog wel met een vlieghengel weg kunt krijgen, maar dit ter zijde. Het probleem is dat verschillende fabrikanten van haken niet dezelfde grootte aanhouden. Je zou kunnen overwegen om haken van 1 fabrikant te kopen. Een handige website om haken van verschillende fabrikanten met elkaar te vergelijken vind je door hier te klikken.

Haakanatomie

Haakanatomie (https://midcurrent.com/gear/essential-trout-flies-hooks/)

De opbouw van een haak bestaat uit de totale lengte, de haaksteellengte (shank), de haakbocht (bend), haakopening (gap), haakoog (eye), de weerhaak (barb) en de haakpunt (point).

Haken worden gedefinieerd door de lengte van de haaksteel en de diameter van het draad, waar de haak van wordt gemaakt. Een haak gemaakt van standaard draad en met een standaard haaksteellengte is een natte vliegen haak. Droge vliegenhaken worden doorgaans van dunner draad materiaal gemaakt. Nimfhaken van extra zwaar draad materiaal en streamerhaken op standaard of zwaar draad materiaal maar met extra haaksteellengte.

Dikte en lengte

Dikte en van het haakmateriaal en de haaksteellengte worden aangegeven met een “X”. Een 1X fine #12 haak is #12 haak gemaakt van draad wat standaard zou zijn voor een #14 haak (haakgrootte gaat in stapjes van 2, zoals hierboven is beschreven). Een 2X heavy #8 haak is gemaakt van draad wat standaard zou zijn voor een #4 haak. Hetzelfde voor de lengte Een 1X short (vaak aangeduid als 1XS wat niet te verwarren is met eXtra Small) haak heeft de lengte van van een 1 maat kleinere haak. Een 3XL haak heeft de lengte van een haak die 3 maten groter is.

Haakoog

De 4 verschillende haak ogen op #12 haken. V.l.n.r. straight, down eye, up eye, en jig

Er zijn 4 verschillende types haakoog (zie hier boven). Je kunt je voorstellen dat ieder type haakoog een andere actie onder water geeft, omdat de hoek, waar mee er wordt  binnen gestript, anders is.

Weerhaak

Er zijn 2 kampen in de (vlieg)viswereld: met en zonder weerhaak. Iedereen moet dat voor zichzelf weten. Voor de vis is het beter om zonder weerhaak te vissen. Verspeel je meer vissen als je zonder weerhaak vist? Ik heb zo mijn twijfels, maar misschien wel. Is dat erg? Nee toch, we vissen niet voor ons brood. Ook is het erg handig om een weerhaakloze haak uit je huid te halen. Ooit kreeg ik een vliegje van een collega-vliegvisser en prompt 15 minuten later zat die in mijn hand vast. Bleek hij wel met weerhaak te vissen. Minder leuk om dat er uit te krijgen. Toen ik in 2010 begon met deze geweldige hobby was er nog niet heel veel keuze in weerhaakloze haken. En wat er te koop was, was ook nog duurder ook dan de tegenhanger met weerhaak. Ik heb mij aangeleerd om, voordat de haak in de vise gaat, de weerhaak plat te knijpen. Hedentendage zijn weerhaakloze haken redelijk te verkrijgen voor min of meer dezelfde prijs. Let wel, niet alle merken zijn weerhaakloos te verkrijgen.

Haakvorm

Verschillende #12 haken voor droge vliegen. V.l.n.r. standaard (1X fine), klinkhammer (1X fine), sedge, grubber (1X fine).

Voor ieder type insect kun bijna wel een specifiek type haak voor kopen. De vraag is of je dat wel moet doen. En deze vraag kun je alleen maar zelf beantwoorden. Veel vliegbinders zijn eksters: zo gauw er iets nieuws wordt gebonden moet men er materiaal voor hebben. het loont vaak de moeite (en dat scheelt ook geld) om te improviseren met wat men al heeft. Dit geldt zeker ook voor haken. Voor de Klinkhammer (een emerger, bedacht door Hans van Klinken) is een speciaal type haak ontwikkeld (zie hierboven). Je zou dit ook kunnen bereiken door de standaard haak van hierboven een beetje een knik te geven met een tangetje of de grubber (=uitkomend insect) haak gebruiken. Maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat een klinkhammer toch wel het beste tot zijn recht komt op een klinkhammer-haak.

Specifieke vliegvisserij vraagt om een specifieke haak soort? Tot op zekere hoogte klopt dat. Je kunt wel een droge vlieg binden op een 3X heavy haak maar die gaat wel kopje onder, hoeveel hackles en vet je er ook aan bindt en smeert, resp.. Maar wat let je om een nymph te binden op een droge vliegenhaak. Je hebt dan wel verzwaring nodig in de vorm van loodvrij draad of metalen of glazen beads (kraaltjes). Let wel: een droge vliegenhaak heeft door het dunner gebruikte draad waar het van gemaakt is ook een dunnere haakoog en dit kan betekenen dat je niet al te grote metalen beads kunt gebruiken. Een natte vlieg is prima op een nimf haak te binden en vice versa. De meeste streamers worden toch wel gebonden op haken met een wat langere haaksteel.

Verschillende haaktypes, allen #12. V.b.n.o. dry, wet, nymph/streamer, curved-nymph/hopper, grubber, jig, salmon/steelhead.

Haakkleur

Ook de kleur van een haak is voor sommigen onder ons belangrijk en daar kan iets voor te zeggen zijn. De meest gangbare kleuren zijn, brons (bronze), zwart (black), goud (gold) en nickel (nickle/silver). maar er zijn ook haken in de kleuren rood (red), groen (green), blauw (blue), etc..

Beads en haken

https://www.bwofly.com/

Veel nimf en streamer patronen zijn voorzien van beads in de meest uiteenlopende kleuren, van verschillende materialen (koper, tungsten, lood, glas, plastic, rubber) en zelfs nu ook in verschillende vormen. Je kunt je voorstellen dat een 5 mm bead een beetje overkill is voor haakje #18. Houd er ook rekening mee dat het haakoog/haakbocht en gat van de beads niet altijd samen werken. Een te grote bead valt zo over het haakoogje van een te kleine haak, of past überhaupt niet door de scherpere haakbocht van de kleinere haak, vandaar dat er richtlijnen voor zijn. Maar richtlijnen zijn maar richtlijnen en soms loont het om out of the box te binden ;-).

De 3 hoofdcategorieën binnen beads zijn: normale beads, slotted beads (voor jighaakjes) en coneheads (conische verzwaring voor voornamelijk streamers). Daarnaast zijn er nog dumbbell eyes (diabolo vorm) en beadchain eyes, (metalen/plastic kettingoogjes), deze zijn voornamelijk voor (grotere) streamers. Qua basismateriaal metaal is een en ander is te verkrijgen in koper (brass) en tungsten (ook wel wolfraam genoemd, met een hoog soortelijk gewicht). Beads en dumbell’s in lood zijn ook nog te verkrijgen, maar m.i. moet er geen lood meer worden gebruikt (zie ook dit artikel).

https://www.bwofly.com/

Wat zou je als beginnende binder voor onze Nederlandse visserij aan kunnen schaffen? Moeilijke vraag, maar onze visserij kenmerkt zich door het vissen met nimfen tijdens het gehele jaar, met droge vliegen in de zomermaanden en het vissen met streamers groot dan wel klein gedurende het gehele jaar met uitzondering van de gesloten tijd (1 april tot aan laatste weekend van mei). In de gesloten tijd mag niet met kunstaas worden gevist, behalve met kunstvliegen kleiner of gelijk aan 2.5 cm.

Standaard droge vliegenhaak in de groottes: #14, #16

Nimfhaak in de groottes: #10, #12, #14, #16

Streamerhaak in de groottes: #4/0 (voor snoek), #4, #6, #8

Optioneel: grubberhaak in de groottes: #12, #14, #16 (handig is om dit in een 1X fine draad uitvoering, dan kun je zowel voor droog als voor nimf gebruiken).

Maar pas op voor dat je het weet heb je een doos vol met allerlei soorten haken!!!!!

Mooie doos vol haken (=minder geld op de bank!)

Tot slot

Hopelijk heb je wat aan bovenstaande. Ook ik heb weer nieuwe dingen ontdekt tijdens het opzoeken en schrijven van dit stuk. Nogmaals dit stuk is verre van compleet. Dat is een bijna onmogelijke opgave. Hopelijk stimuleert het jullie in (het beginnen met) het binden van vliegen en helpt het met het zien van het bos door de bomen!

 

Marten Staal

 

Een paar links

www.flyfishingnotes.com

www.midcurrent.com/gear/essential-trout-flies-hooks/

www.globalflyfisher.com/tie-better/hook-selection

www.flyhooks.org

Fly hook anatomy, Barry Ord Clarke

13 thoughts on “Vliegvishaken, een beknopt overzicht

  1. Gerrit Boonstra

    Mooi werk, Derk !!!!
    Kijk nu al uit naar je verhandeling over dubbing 😉
    Dan nog alle soorten veren ,en waar en hoe te gebruiken ,………om nog niet te spreken over de te gebruiken haarsoorten en hun mogelijkheden 🙂 🙂 🙂

    Mooi dat je ons weer een stap op weg hebt geholpen, dank daarvoor !!!!

  2. Marten Staal Auteur bericht

    Dankewol Bouk (Gerrit B.). Op de laatste bindavond is dacht ik dubbing al aan de orde geweest. De ideeen voor meer van dit soort artikelen zijn er. wordt aan gedacht en al een beetje aan gewerkt.

    Groet, Derk (Marten) 🙂

    1. Menno Siemensma

      Wel aan bod gekomen maar beetje beperkt nog, denk dat het tekstueel verwerken zoals bovenstaande beter is. Dan kan men het in alle rust lezen en uitzoeken. Kan ik wel mee bezig.

  3. Jan Willem

    Mooi stuk Marten! Kwaliteit van de haak is ook belangrijk. Voor mij geen merkloze “veel voor weinig geld” haken meer.

    1. Menno Siemensma

      Voor de meeste visserij in nederland, voornamelijk de witvis maakt het niet verschrikkelijk veel uit. Ik vis vaak met die van A&M en die zijn prima, maar heb ik eerst wel goed getest. Voor water met (grotere) forel, grotere vissen zoals snoek, snoekbaars, zalm en karper of op zee, dan zeker gaan voor kwaliteit over die paar centen goedkopere haken. Ook bij water met veel kans op vastzitten is een goede haak vaak gewoon terug te buigen ipv dat die dan direct afbreekt. Niet te vaak doen natuurlijk 🙂

  4. Marten Staal Auteur bericht

    Ha die Jan Willem. Klopt, ben ik helemaal met je eens. Maar ik wou het verhaal merkloos houden. Trouwens leuk dat je de web site van je “ouwe cluppie” zo nu en dan nog bezoekt!

Laat een antwoord achter aan Taede Oevering Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.