Dansmuggen (Chironomidae), een blik in mijn “Buzzer Box”

mijn “Buzzer Box”

Wie kent ze niet. Iedereen heeft vast wel eens van die grote zwermen kleine muggen vlak boven het wateroppervlakte zien dansen. Bij ons vliegvissers zijn vooral de pop en larve stadia bekend als respectievelijk buzzers en bloedwormpjes. De term buzzers wordt gebruikt voor dansmuggen op stilstaand water en in het geval van meren is er sprake van de term midges . De familie Dansmuggen (Chironomidae) valt onder de orde van de Tweevleugeligen (Diptera) die op zijn beurt onder de klasse van Insecten (Insecta) valt. Dansmuggen kennen een zeer wijd verspreidingsgebied. Zelfs op Antartica komen een aantal soorten dansmuggen voor. Op alle typen water komen dansmuggen voor, van snel stromende rivieren tot aan stilstaande poelen en van zoet tot brak water.

Dansmuggen zijn niet-stekende muggen met 6 poten en 2 platte korte (2/3 van de lichaamslengte) vleugels. Dansmuggen zijn vrij gemakkelijk van de stekende muggen te onderscheiden door deze grotere witte, op de rug, samenvallende vleugels in rust toestand.

De levenscyclus

https://entomology.ces.ncsu.edu/depts/ent/notes/Urban/midges.htm

Een volwassen vrouwtje legt ei-pakketjes (tot 3000 stuks) op het water die naar de bodem afzinken. Na ongeveer een week komen de eitjes uit en de larven leven dan voornamelijk in de bodem alwaar ze groeien tussen waterplanten, in de bovenste laag van de bodem of soms in een zelf-gemaakt kokertje, afhankelijk van de soort. Dit stadium is bij ons vooral bekend als het bloedwormpje of ver de vase.  In dit stadium zijn de larven rood van kleur wat wordt  veroorzaakt door hemoglobine wat zuurstof bindt net als in ons bloed.  Ook olive-kleurig en bruine varianten komen voor. Deze wormpjes kunnen tot 2,5 cm lang worden. Normaal gesproken komen de larven alleen op en in de bodem voor en zijn dan min of meer niet beschikbaar als voedsel voor een vis. Maar eind vorige eeuw  werd op een Iers meer voor het eerst waargenomen dat de larven massaal naar de oppervlakte kwamen. Forel had er een feestmaal aan. Sindsdien wordt dit fenomeen vaker waargenomen. Afhankelijk van de watertemperatuur duurt dit larve-stadium 2-7 weken. Larven die in het najaar ontstaan overwinteren op en in de bodem. Op het moment dat de larve is verpopt zwemt deze pop (buzzer in ons jargon) tot vlak onder  het oppervlakte. Buzzers veranderen tijdens deze zwemtocht wel eens van kleur. De meest voorkomende kleuren zijn bordeaux, rood, olive-kleurig, grijs en zwart. Vervolgens komt de dansmug uit en blijft enige tijd op het wateroppervlakte totdat hij kan weg kan vliegen. Deze hatch kan zeer massaal zijn. De kleur van volwassen dansmuggen varieert van grijs, olive-kleurig, oranjeachtig tot zwart. Volwassen dansmuggen eten niet, zullen paren, eitjes leggen en sterven na 3-5 dagen.

Voor ons vliegvissers zijn 4 stadia van belang om te imiteren: larve, pop en uitkomende pop en volwassen.

Larve

Bloedwormpjes kunnen 1-2.5 cm lang worden in ons water. De kleur kan olive-kleurig, bruin of allerlei schakeringen van rood aan nemen.

Imitaties van de bloedwormpjes zijn zeer simpel te binden. Puristen zullen ze zelfs verafschuwen denk ik en geen vliegen noemen. Voor mij is alles wat op een haakje wordt gebonden een vlieg.

Imitatie bloedwormpjes

Een stukje rood sieradenelastiek van 1.5- 2.5 cm vast zetten op een grub haak #18 met rood binddraad d.m.v. een whipfinish: hoe simpel kan het zijn!

Of een stukje rood sieradenelastiek in binden met rood binddraad op grub haak #14; daarna een stukje zwart bindraad inbinden en dit met open slagen over het rode bindraad slaan als suggestie van segmentatie; whipfinish en klaar.

Een andere methode is om een langstelige nymph haak #14 wat met een tang te verbuigen en daar rood sieradenelastiek op te binden met zwart binddraad. Bind het over de gehele haaklengte vast met open slagen waardoor je lichtere en donkere plekken creëert. Daarna sieradenelastiek naar voren binden en met het binddraad een zwart kopje binden. Aflakken en klaar.  De originele versie hiervan is te zien bij Tightlines Production

Pop/Buzzer

De buzzers kunnen bordeaux, rood, olive-kleurig, grijs of zwart van kleur zijn afhankelijk van de soort. Vaak met een transparant voorkomen. De meeste hebben een ademhalingsorgaan in de vorm van dunne witte structuurtjes aan de kop. De kop is vaak wat dikker dan de rest van het lijf.

Imitaties zijn niet moeilijk te binden en patroontjes zijn te kust en te keur te vinden op het wereldwijde web b.v. op het Youtube kanaal van Davie McPhail

Poppen/Buzzers

Meeste patronen worden op een rechte of  grub haak gebonden in grootte variërend van #8 – 14. Ze kenmerken zich door een zeer slank geribd lijfje en een verdikte thorax/kop waarop rode, oranje, gele of chartreuze wangetjes (goose biots, floss of plat tinsel) op zijn gebonden. Er zijn zelfs binders die een zwarte haak gebruiken en alleen maar een thorax/kop binden

Uitkomende pop/Emerger

De uitkomende pop zal een tijdje in het wateroppervlakte drijven om tot een volwassen dansmug te komen. Dit hangen in het wateroppervlakte kan zowel verticaal als horizontaal zijn.

Als te binden vlieg zijn er 2 versies, te weten nat en droog. Patronen voor natte vliegen zijn b.v. diverse spider patroontjes, Black Pennell, wet Corrib Duckfly, Soft Hackle Duckfly (haakgrootte  #12-16). Voor voorbeelden zie het eerder genoemde Youtube kanaal van Davie McPhaill

Natte buzzers/emergers van de dansmug

Een voorbeeld van een verticaal hangende droge emerger versies van de dansmug is de Yellow Owl en variaties hiervan of de Once and Away van Hans van Klinken. Een mooi  voorbeeld van de horizontale versie is de Shipman’s Buzzer die zowel gesopt als drijvend gevist kan worden. Hoe ze te binden kan Davie McPhail beter uit leggen

variaties op de Yellow Owl #14 en #16

Shipman’s Buzzer met witte anthron of CDC #14

Volwassen

Voorbeelden van volwassen dansmuggen (droog) zijn de Grey Duster en de  Griffiths Gnat. Zie Davie McPhail

 

Hoe er mee te vissen?

Bloedwormpjes en buzzers bijna statisch vissen of langzaam met achtjes binnen halen. Natte emergers kunnen iets sneller binnen gehaald worden of laten driften met de lijn. Net als de droge emergers. Voor diegene die het aandurft is een triootje aan te raden. Op de punt een zware buzzer of bloedworm, in het midden een lichtere buzzer en als top dropper een natte versie of een droge. Wat ook wordt gedaan is een droge emerger met daaronder op 20-30 cm een lichte buzzer.

Vissend op reservoirs mogen buzzers eigenlijk niet in je vliegendoos ontbreken. Maar ook op ons Nederlands water kun je zeker succes hebben met buzzers.

5 thoughts on “Dansmuggen (Chironomidae), een blik in mijn “Buzzer Box”

  1. Gerrit Boonstra

    mooi artikel Staal !!!
    volledig, en met bijbehorende patronen ,uit de kunst !!!
    jij hebt en een stempeltje en een sticker van juf tegoed naar mijn mening
    ik hoop dat je ook de andere veelvoorkomende soorten vliegen van zo een mooie beschrijving gaat voorzien
    een aanwinst voor wie zich er nog nooit in heeft verdiept
    CHAPEAU !!!

  2. siebe

    Goed geschreven Mooi verwoord zoals het is in en op het water …niet dat ik ze gebonden heb vele wel ……maar gevist is een andere koek ….mijn complimenten voor het artikel …

  3. Menno Siemensma

    Het zijn vliegen die vaak op de ‘bows’ wordt gebruikt in the usa, daar hebben ze vaak massale hatches waar ze met 2 of 3 van die vliegen hier bakken van forellen mee vangen. Persoonlijk vind ik het een beetje te statisch vissen, het komt feitelijk neer op ‘dobbervissen’ met een lange leader. Daarentegen kan dit ook prima langzaam binnen gevist worden en vooral de hatchfase waar ze aan het oppervlak zitten is geweldig mooi.
    Mooi artikel weer hoor!

  4. Jan de Beer

    Ha, dit was ik net nodig Marten. Ga morgen midges e.d. binden op de club. Dus dit goed gedocumenteerd verhaal over dansmugen komt dus goed van pas. Bedankt Marten.

    groeten Jan de Beer.

Laat een antwoord achter aan Gerrit Boonstra Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.